گردن رحم قسمت پایین رحم است که به مهبل (واژن) متصل می شود. دهانه رحم در طی زایمان گسترش می یابد تا جنین بتواند از آن عبور کند. ( Cervical Dysplasia) دیسپلازی گردن رحم وضعیتی است که در آن سلول های سالم بر روی دهانه رحم، تحت تغییرات غیر طبیعی قرار می گیرند. در واقع در این حالت، سلول های غیر طبیعی سرطانی نیستند، اما اگر به زودی درمان نشوند، می توانند به سرطان تبدیل شوند. هر ساله در ایالات متحده دیسپلازی گردن رحم بین 250،000 تا 1 میلیون زن را درگیر می کند. اغلب این زنان بین سنین 25 تا 35 قرار دارند. تزریق واکسن HPV، میزان بروز دیسپلازی را کاهش می دهد.
علت دیسپلازی گردن رحم چیست؟
ویروس اچ پی وی پاپیلومای انسانی (HPV) که ویروسی شایع می باشد، موجب دیسپلازی در رحم می شود. ویروس HPV بیشتر از 100 نوع مختلف دارد و از طریق رابطه جنسی منتقل می شود. بعضی از انواع این ویروس کم خطر هستند و باعث بوجود آمدن زگیل تناسلی می شوند، ولی سایر ویروس ها خطرناک بوده و موجب تغییرات پیش سرطانی در سلول های گردن رحم می شوند که می تواند به دیسپلازی گردن رحم و سرطان تبدیل شوند.
عوامل خطر برای دیسپلازی گردن رحم
عوامل بسیاری خطر ابتلا به دیسپلازی گردن رحم را افزایش میدهند، که برخی از آنها مستقیما با خطر ابتلا به اچ پی وی مربوط می شود:
- ابتلا به بیماری هایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
- مصرف داروهای ضد قارچ
- شرکای جنسی متعدد
- زایمان قبل از سن 16 سالگی
- برقراری رابطه جنسی قبل از سن 18 سالگی
- سیگار کشیدن
اگر شما از نظر جنسی فعال هستید، استفاده از کاندوم می تواند خطر ابتلا به HPV را کاهش دهد اما راه حل قطعی نیست، زیرا ویروس می تواند از پوست اطراف ناحیه تناسلی که تحت پوشش کاندوم قرار نگرفته است، منتقل شود.
تشخیص دیسپلازی گردن رحم
دیسپلازی گردن رحم معمولاً نشانه ای ندارد. گاهی اوقات خونریزی های غیرطبیعی ممکن است، رخ دهد. با این حال، در تغییرات سلولی با چشم غیر مسلح قابل شناسایی نبوده و معمولا در طول یک آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داده می شوند.
انواع دیسپلازی دهانه رحم
انواع دیسپلازی دهانه رحم بر حسب شکل و شدت تغییر و نوع سلول ها تقسیم بندی می شوند. سلول های غیر طبیعی سنگفرشی ( اسکواموس) یا تغییرات بافت سلول ها بر حسب نوع بافت به یا دیسپلازی در 4 دسته مختلف تقسیم بندی می شود :
- ضایعات پوششی سنگفرشی با درجه پایین SIL یا LSIL : تغییرات تنها در سلولهای سطحی مخاط دهانه رحم مشاهده می شود.
- ضایعات پوششی سنگفرشی با درجه بالا SIL یا HSIL : افزایش شدید تغییرات سلول های مخاط دهانه رحم
- سلول های سرطانی
- ضایعات ASC : تشکیل سلول های نازک و تخت بر روی مخاط دهانه رحم، این ضایعات به دوسته تقسیم می شوند یکی ASC-US که نشان میدهد اهمیت این سلول ها از نظر بدخیمی مشخص نیست و دیگری ASC-H یعنی آزمایش نشان نمیدهد این سلول ها بدخیم هستند یا نه ؟
انواع بافت شناسی سلول های دهانه رحم
مشاهده ضایعات پیش سرطانی در نمونه بافت دهانه رحم، اصطلاح نئوپلازی (رشد غیر طبیعی سلول) درون پوششی دهانه رحم” (CIN) به کار می رود. و این به معنی است سلول ها غیرطبیعی به درون بافت دیواره رحم نفوذ کرده است. CIN بر حسب شدت و میزان رشد سلول های غیرطبیعی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود :
- CIN 1 : دیسپلازی محدود به یک سوم مخاط دهانه رحم (دیسپلازی خفیف)
- CIN 2 : دیسپلازی محدود به دو سوم مخاط دهانه رحم (دیسپلازی متوسط)
- CIN 3 : دیسپلازی به بیشتر از دو سوم مخاط دهانه رحم نفوذ پیدا کرده. (دیسپلازی شدید یا کارسینوم درجا)
درمان دیسپلازی گردن رحم
درمان دیسپلازی سرویکس بستگی به شدت بیماری دارد. همچنین ممکن است در موارد خفیف دیسپلازی نیازی به انجام درمان نباشد و خود به خودی درمان شود. البته در این مورد تکرار پاپ اسمیر هر سه تا شش ماه الزامی است. برای CIN 2 و CIN 3 درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- Cryosurgery (کرایوسرجری) : استفاده از سرما شدید برای از بین بردن بافت ها این سرما معمولاً از طریق نیتروژن مایع تامین می شود.
- لیزر درمانی : این درمان معمولاً زمانی که سرطان مهاجم شده و ضایعه قابل مشاهده است، استفاده می شود.
- حلقه الکتریکی جراحی برش (LEEP) : در این روش ناحیه ای که دچار تغییر شکل شده به همراه بخشی از بافت مجرای سرویکس برداشته می شود. ممکن است بعد از این درمان امکان باروری وجود نداشته باشد.
- مخروط برداری از سرویکس : این روش هم در رابطه با درمان و هم در رابطه با تشخیص کاربرد دارد. در این روش قسمتی از بافت رحم به منظور رد کردن احتمال سرطان مهاجم برداشته می شود.
دیسپلازی معمولاً از طریق آزمایشات پاپ اسمیر شناسایی می شود. انجام روش های ذکر شده به طور معمول دیسپلازی سرویکس را درمان می کند، اما امکان عود مجدد بیماری وجود دارد. اگر درمان های لازم صورت نگیرد، دیسپلازی ممکن است پیشرفت کرده، به طور بالقوه تبدیل به سرطان شود.
پیشگیری دیسپلازی گردن رحم
تنها راه جلوگیری از دیسپلازی گردن پیشگیری از ابتلا به ویروس اچ پی وی است، برای همین منظور راهکارهایی پیش بینی می شود که به این شرح است:
- استفاده از کاندوم هنگام برقراری رابطه جنسی .
- تزریق واکسن HPV در سنین بین 11 تا 26
- اجتناب از سیگار کشیدن.
- پرهیز از رابطه جنسی تا قبل از 18 سالگی