آیا می دانستید که تقریباً ۱۰ درصد از افراد در طول زندگی خود به بیماری شقاق مقعدی مبتلا می شوند و در بعضی موارد هم ممکن است علت آن ناشناخته باشد؟ ولی در اکثر اوقات شقاق از یبوست مزمن یا رابطه جنسی از پشت نشات می گیرد. حتی ممکن است در مواردی با بیماری بواسیر یا هموروئید نیز اشتباه گرفته شود زیرا هر دو تقریبا علائم مشابهی دارند ولی به طور کل بیماری شقاق با هموروئید تفاوت دارد.
در این مقاله تصمیم داریم علائم، علت، روشهای تشخیص و درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دهیم.
بیماری شقاق چیست؟
شقاق مقعدی یک پارگی یا شکاف است که در پوشش مجرای اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد، به شکل یک بریدگی ایجاد شده و ممکن است از بیرون به داخل کانال رکتوم امتداد یابد.
این عارضه می تواند باعث به وجود آمدن درد در حین و بعد از اجابت مزاج شود که گاهی به دنبال آن خون به رنگ قرمز روشن در مدفوع مشاهده می شود.
بیشتر زخم های شقاق مقعدی کمتر از یک سانتی متر عرض دارند، اما از آنجا که مقعد قسمت بسیار حساس بدن است، درد در این ناحیه می تواند بسیار شدید و اذیت کننده باشد، حتی اگر عامل آن تنها یک پارگی کوچک باشد.
علت شقاق مقعدی در زنان، مردان و کودکان
شقاق مقعدی ممکن است بنا به دلایل مختلفی ایجاد شود. از جمله:
- یبوست: مدفوع بزرگ و سفت به گونه ای بوده که ممکن است به پوست حساس دریچه فشار زیادی وارد کند. در نتیجه موجب زخم مقعد یا گوشت های اضافه شود.
- اسهال: اسهال مکرر ناحیه رکتوم را حساس کرده و منجر به سوزش یا خارش می شود. این عارضه به مرور زمان شقاق را ایجاد می کند.
- اسپاسم عضلانی: متخصصان معتقدند که اسپاسم عضلانی اسفنکتر مقعد ممکن است خطر ایجاد شقاق مقعدی را افزایش دهد. اسپاسم یک حرکت کوتاه و خودکار عضلانی است که در آن عضله های باسن می توانند ناگهان سفت شوند. اسپاسم عضلانی ممکن است روند بهبود زخم را به تعویق بیندازد.
- بارداری و زایمان: زنان باردار در اواخر بارداری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به شقاق مقعدی هستند. همچنین قسمتی از پوست مقعد ممکن است در هنگام زایمان پاره شود.
- بیماری یا عفونت های مقاربتی: بیماریهای مقاربتی با خطر بالاتر ابتلا به شقاق مقعدی ارتباط مستقیمی دارند. به عنوان مثال می توان به سیفلیس، ویروس HIV ،(ویروس پاپیلومای انسانی) HPV ، تبخال و کلامیدیا اشاره کرد.
- بیماری های زمینه ای: برخی از شرایط زمینه ای مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سایر بیماری های التهابی روده ممکن است باعث ایجاد زخم در ناحیه مقعد شوند.
- رابطه جنسی مقعدی: اگر رابطه از پشت بدون محافظ و مواد روان کننده اتفاق بیفتد، ممکن است منجر به زخم شقاق شود.
علائم و نشانه های بیماری چگونه نمایان می شوند؟
درست است که در بدن هر شخص ممکن است با علائم متفاوتی ظاهر شود ولی به طور کلی علائم و نشانه های اصلی شقاق مقعدی عبارتند از:
- درد بخصوص هنگام دفع مدفوع: زمان اجابت مزاج، فرد درد تیزی را حس می کند و پس از آن ممکن است احساس سوزش عمیق طولانی تری داشته باشد. ترس از درد ممکن است برخی از بیماران را از رفتن به توالت منصرف کند و خطر یبوست را افزایش دهد.
- تاخیر در رفتن به دستشویی: این مورد میتواند درد و شقاق را بدتر کند، زیرا مدفوع سفت‌تر و بزرگ‌تر می‌شود. برخی از افراد ممکن است وقتی خود را با دستمال توالت تمیز می کنند، درد شدیدی را تجربه کنند.
- خونریزی: از آنجا که خون تازه است، قرمز روشن خواهد بود، ممکن است روی مدفوع یا دستمال توالت دیده شود. همینطور شقاق مقعدی در نوزادان معمولاً خونریزی می کند.
- خارش در ناحیه مقعد: این احساس ممکن است متناوب یا مداوم باشد.
- سوزش ادرار: ناراحتی هنگام ادرار کردن کمتر شایع است. اما برخی از بیماران ممکن است دفعات بیشتری ادرار کنند.
شقاق مقعدی چند نوع دارد؟
در پزشکی این عارضه در دو دسته قرار می گیرد:
- شقاق مقعدی که کمتر از ۶ هفته طول بکشد، شقاق مقعدی حاد نامیده می شود که زخم آن سطحی تر بوده و معمولا عمق زیادی ندارد. این مورد می تواند خود به خود بهبود پیدا کند.
- شقاق مزمن مقعد علائمی بیش از ۶ هفته دارد که نسبتا زخمی عمیق بوده و خودبه خود درمان نمی شود. در نتیجه فرد حتما باید به پزشک متخصص گوارش یا جراح عمومی مراجعه کند.
شقاق مقعد حاد معمولا علت قابل شناسایی ندارد، در حالی که شقاق مقعدی مزمن علت قابل شناسایی دارد.
منبع: آرپسه
